اقبال کی غزل کا فنی اور تکنیکی مطالعہ

  • ڈاکٹر ارشد محمود ناشاد

چکیده

Allama Muhammad Iqbal was one of the most prominent philosophers and poets of the 20th century. He not only addressed the cultural, social, political and economic problems of his era but also offered several suggestions for their solution. He played a very important role in awakening the Muslim Ummah in general and the Muslims of Pakistan and India in particular from the slumber. Usually he denies that he is a poet in his poems and essays and says that I use poetry as a tool to convey some moral message. This is probably because some people Apart from the message, they did not just describe the virtues of poetry.The fact is that he was an unchanging poet of Urdu and Persian. He introduced new language, new poetic forms and new styles. His poetry has many technical and technical qualities that are unique to him. Allegories, metaphors, allusions and signs were given a new color by his innovative abilities. This article examines the technical and technical features of his ghazals and points out the lyrical aspects, the use of which distinguishes his ghazals from traditional and contemporary ghazals.

مراجع

(۱) ’’شعرِ اقبال میں فن کاری کا عنصر‘‘ [مضمون] مشمولہـ : اقبال،بحیثیت ِ شاعر؛ مرتبـ : ڈاکٹر رفیع الدین ہاشمی؛ لاہور؛ مجلسِ ترقیِ ادب؛ اوّل ،مارچ ۱۹۷۷ء؛ ص ۴۷۔
(۲) شعرِ اقبال؛ لاہور؛ بزمِ اقبال؛ دوم ،جون ۱۹۷۷ء؛ص ۸۴۔
ّ(۳) انوارِ اقبال؛ بشیر احمد ڈار؛لاہور؛اقبال اکادمی؛۱۹۷۷ء؛ ص ۲۸۷۔
(۴) اقبال نامہ(جلد اوّل)؛ شیخ عطا اللہ؛لاہور؛شیخ محمد اشرف تاجرِکتب؛ [۱۹۴۴ء]؛ص۱۰۱۔
(۵) اقبال نامہ (جلد دوم)؛ ص ۱۰۸۔
(۶) انوارِ اقبال؛ص ۱۹۳۔
(۷) ایضاً ص ۱۲۶۔
(۸) اقبال نامہ (جلد دوم)؛ ص ۱۱۹۔
(۹) مکاتیبِ اقبال بنام گرامی؛محمد عبداللہ قریشی[مرتب]؛لاہور؛اقبال اکادمی پاکستان؛جون ۱۹۸۱ء؛ ص۱۵۵۔
(۱۰) مقالاتِ تاثیر؛[ مرتب: ممتاز اختر مرزا]؛لاہور؛مجلسِ ترقیِ ادب؛طبع اوّل ،جون ۱۹۷۸ء؛ص۲۷۵۔
(۱۱) شعرِاقبال؛ ص ۳۷۶۔
(۱۲) ’’علامہ اقبال کی غزل اور اس کا منفرد لہجہ‘‘[مضمون]مشمولہ: مشعل(علمی وادبی مجلہ)؛اٹک ؛گورنمنٹ کالج اٹک؛ مئی ۱۹۷۸ء؛ ص ۳۰۔
(۱۳) ایضاً ص۲۹۔
(۱۴) ’’اقبال کے کلام میں موضوع اور ہیئت کی ہم آہنگی‘‘[مضمون]؛ مشمولہ: اقبال بحیثیت شاعر ؛ص ۱۵۲۔
(۱۵) ’’اقبال کی مہارتِ عروض‘‘[مضمون]؛ مشمولہ: سہ ماہی اُردو؛ کراچی؛ انجمنِ ترقیِ اُردوپاکستان؛۱۹۸۰ء۔
(۱۶) اقبال نامہ[حصہ اوّل]؛ ص۲۸۰۔
چاپ شده
2024-06-30
نوع مقاله
Research Article