انیسویں صدی میں اشاعت کتب کے اصول و ضوابط (فہرست مطبع نول کشور 1875ء کی روشنی میں)

  • ارشد محمود
Keywords: Munshi Naval Kishore, unforgettable, memorandum, historical

Abstract

The Legendary Munshi Naval Kishore (1836-1895) played a Very Significant role in the Promotion of Books. He rendered unique services as a Publisher, Writer & Printer. He left unforgettable legacy after his death. Apart from books publishing, he established several departments for marketing and distribution of books. As a Pioneer he printed out catalogue of books after every five years.

This article focuses on the rare book list published in November 1875. In this catalogue there is a special memorandum which contains terms of affairs and special instructions for traders, retailers and private customers for putting orders to purchase books. Further some conditions were laid down for printing, mode of payments, terms of dispatch and delivery etc. for the first time systematically in the written form by any publisher. So this is a historical document which was followed by other printers and publishers in coming years as a role model.

References

۱۔ سید امیر حسن نورانی،سوانح منشی نول کشور،خدا بخش اورینٹل پبلک لائبریری،پٹنہ،۱۹۹۵،ص۲۹،۳۰
۲۔ پروفیسر محمد اسلم خان ،مضمون لکھنئو کے مطابع میں منشی نولکشور کا مقام، مشمولہ منشی نولکشور اور ان کی ادبی خدمات،مرتب ڈاکٹر آصفہ زمانی،راجیہ سپتی کالونی لکھنئو۲۰۰۰ص۴۱
۳۔ ڈاکٹر آصفہ زمانی،منشی نولکشور اور ان کا نظم و نسق،مشمولہ،نیا دور لکھنئو،نومبر دسمبر ۱۹۸۰،ص۱۶۳
۴۔ امرت لال ناگر،منشی نولکشور،چند اہم خدمات،مشمولہ تعمیر،ہریانہ جولائی اگست ۱۹۷۹،
5. Ulrike Stark, An empire of Books: The Naval Kishore Press and the Diffusion of the Printed word in colonial India, Permanent Black, 2007,P.198
۶۔ امیر حسن نورانی،منشی نولکشور اور ان کے خطاط و خونویس،ترقی اردو بیورو،نئی دہلی،۱۹۹۴،ص۸۵
۷۔ چندر شیکھر،عبدالرشید،مرتبین،فہرست کتب مطبع منشی نولکشور ۱۸۹۶،دلی کتاب گھر،۳۹۶۱،گلی خانخاناں،جامع مسجد دہلی،اکتوبر ۲۰۱۶
۸۔ ایضاً،ص۵۵
Published
2023-06-30
Section
Research Article